Blogposts

Blog

Geplaatst op zaterdag 05 augustus 2023 @ 01:20 door Travelboy , 623 keer bekeken

Terwijl Amsterdam zich opmaakt voor de botenparade door de grachten tijdens Queer & Pride, maakt meevarend demissionair minister Dijkgraaf (Emancipatie, D66) zich zorgen over grondrechten van lhtbq’s. ‘De wind waait uit de verkeerde hoek.’

 

Demissionair minister Robbert Dijkgraaf (Emancipatie). Beeld Foto: Marcel van Hoorn

 

Demissionair minister Robbert Dijkgraaf (Emancipatie).BEELD FOTO: MARCEL VAN HOORN

 

 

Robbert Dijkgraaf noemt het ‘op zichzelf al een statement’, dat hij als lid van het kabinet op een boot staat tijdens de Canal Parade. “Dat ik daar kan staan. Dat ik daar mag staan. En dat ik er ook wíl staan. Daar kunnen we als land trots op zijn.” In veel andere landen ter wereld, wil de D66-bewindsman maar zeggen, is dat onbestaanbaar.

 

De Canal Parade is vooral een feestje, waar Dijkgraaf zaterdag wil ‘vieren wat we in Nederland allemaal hebben bereikt’. “De variatie van mensen en hun seksuele identiteit en oriëntatie is overal: in families, op het werk en door alle leeftijden heen. Daarom vind ik het een heel verbindend onderwerp.”

 

Verbindend? Regenboogvlaggen worden van gevels gerukt, vorige maand werd in Amsterdam op klaarlichte dag een dragqueen aangevallen en minister Rob Jetten krijgt online veel homohaat over zich heen.

 

“De Canal Parade is ook een gelegenheid om aandacht te vragen voor hoe kwetsbaar die verworvenheden zijn. Je ziet twee dingen: dat de lhbtq-acceptatie een surplace maakt en dat de groep die rechten voor lhbtq’ers niet accepteert vocaler wordt. Daar maak ik me zorgen over.”

 

Er waren altijd ‘krachten’ die moeite hadden met lhbtq-emancipatie, vervolgt Dijkgraaf. Vaak uit streng christelijk of islamitisch hoek, waar ‘strakke beelden’ heersen over man en vrouw. “Maar wat je nu ziet is dat genderrechten worden gebruikt als munitie in een politieke strijd.”

 

Hoe uit zich dat?

 

“Toen de aangepaste transgenderwet in de Kamer werd besproken, hingen er ineens overal posters in bushokjes. We zien dat er wereldwijd georkestreerde campagnes zijn om angstgevoelens op te roepen. Mensen worden bang gemaakt met frames die totaal niet op de werkelijkheid zijn gebaseerd.”

 

Die postercampagne kwam uit conservatieve en christelijke hoek had effect: de wet die een hamerstuk werd geacht, werd onderwerp van fel debat en is nog steeds niet behandeld. “Het is aan de Kamer of dat na de kabinetsval nog gaat gebeuren,” aldus Dijkgraaf.

 

Hoe verklaart u die hang naar het conservatisme?

 

“Conservatisme is er altijd geweest. Ook andere emancipatiebewegingen hebben een moeizaam pad bewandeld. Er is altijd teruggeduwd. Ik denk dat we in een tijd leven van grote veranderingen die soms heel snel gaan. Dat boezemt mensen soms angst in.”

 

Heeft u begrip voor mensen die zeggen dat bij het genderdebat te veel aandacht is voor een kleine groep mensen?

 

“Rondom de emancipatie van homo’s en lesbiennes werd ook dat argument gebruikt: ‘het is maar een kleine groep. Wat vragen zij nou veel aandacht’. Nog niet zo lang geleden zaten alle vrouwen in de knel. Uiteindelijk meet je de kwaliteit van een samenleving af aan de vraag of we ruimte bieden aan iedereen.”

 

Het lijkt alsof sommigen homoseksualiteit accepteren, maar het moeilijk vinden als mensen zich niet thuis voelen in hun eigen lichaam of zich geen man of vrouw voelen.

 

“In mijn jeugd zag ik ook mensen gevangen zitten in de clichés die anderen over hen uitstortten. De maatschappij was zogenaamd ruimdenkend, maar had een paar hokjes en daar moest je in passen. Als je er niet in paste, lag het probleem bij jou. Maar als de samenleving in hokjes denkt, pas je er nooit in. Eén persoon die zich niet vrij voelt, is er voor mij één te veel.”

 

Hebben mensen die tegen lhbtq-emancipatie zijn ook de vrijheid om daartegen te zijn?

 

“Je mag zeker de vrijheid voelen om daar van alles over te denken. Maar je hebt niet de vrijheid om de fundamentele rechten van een ander te ondergraven.”

 

Is te lang gedacht: de emancipatie is af?

 

“Emancipatie is geen balletje dat vanzelf naar beneden rolt als je het af en toe maar een zetje geeft. We hebben in een aantal landen al gezien dat het balletje gewoon weer de berg op kan rollen: landen in Afrika, Rusland, Polen en Hongarije. Je voelt: de wind waait uit de verkeerde hoek. In de VS viel het recht op abortus in één keer weg, dat daar al vijftig jaar was. Daar ben ik erg van geschrokken.”

 

Dijkgraaf keerde in 2022 uit dat land terug om hier minister van Onderwijs te worden. De topwetenschapper in de natuurkunde was tot die tijd directeur van het Institute for Advanced Study aan de universiteit van Princeton in de VS. De baas van dat instituut van 1946 tot 1966: J. Robert Oppenheimer, nu de hoofdpersoon in kaskraker Oppenheimer.

 

Dijkgraaf heeft de film meteen gezien, met zijn hele gezin. Er werd ook gefilmd in zijn voormalige huis en kantoor, dat stond toch even leeg na zijn abrupte vertrek naar Nederland. “De kinderen zaten naast me en stootten me bij die scènes telkens aan: kijk! Dat is de stoel van mama, en dáár, dat spiegeltje.”

 

Toen de film allang was afgelopen, bleef Dijkgraaf op zijn bioscoopstoel zitten. Hij wilde de hele aftiteling zien. “Daar word ik ook nog even bedankt.”

 

Want regisseur Christopher Nolan kwam ter voorbereiding op zijn film een aantal keer op bezoek bij Dijkgraaf in Princeton, die hem liet meelopen van zijn huis naar zijn kantoor. “Ik zei: dit is de perfect commute, de perfecte woon-werk-wandeling. Kort, maar betekenisvol, omdat Einstein er altijd ook liep. En dat is allemaal in de film gekomen.”

 

Oppenheimer overleed in 1967, vindt u het jammer dat u hem nooit zelf heeft ontmoet?

 

“Ja, ja. Nu is het een wereldwijd fenomeen, een blockbuster. Maar voor mij was hij natuurlijk altijd de man die in datzelfde huis had gewoond en in datzelfde kantoor had gezeten. We kenden zoveel mensen die Oppenheimer zelf heel goed hebben gekend en ook altijd verhalen over hem vertelden. Ik zag zijn reflectie in andere mensen.”

 

U kwam naar Nederland om minister te worden en nu is het kabinet gevallen. Dacht u toen: was ik maar nooit uit Princeton weggegaan?

 

“Nee, helemaal niet. Ik vond – en vind – het een enorme eer om minister te zijn. In Nederland hebben we een traditie dat we er uiteindelijk met elkaar uitkomen. En het kabinet is er niet uitgekomen. Dat vind ik een nederlaag.”

 

Uw plannen voor het onderwijs worden ook in de knop gebroken.

 

“Ik zei vaak: ik ben de tent aan het opzetten terwijl de hemel al donker wordt en de onweerswolken samenpakken. Maar de tentharingen zitten in de grond, met investeringen in en versterking van onderwijs en wetenschap. En de basisbeurs die ik met een maand speling vóór de kabinetsval door beide Kamers heb gekregen. Achteraf denk ik: goed dat ik die haast had.”

Gaat u terug naar de wetenschap of op de kandidatenlijst voor D66?

 

“Ik ga niet op de lijst staan. Maar ik wil kijken of ik voor D66 wat ideeën kan formuleren. En ik ben voorlopig nog niet klaar als demissionair minister natuurlijk. Tegen mijn studenten zei ik al: als je keuzes maakt, denk je dat je in een hogesnelheidstrein stapt. Maar je stapt in een boemeltrein, die kan stoppen. Nou, dit treintje staat ineens stil.”

 

bron: www.parool.nl


Reacties

Er zijn nog geen reacties geplaatst.

Plaats een reactie

Je moet ingelogd zijn om een reactie te mogen plaatsen. Klik hier om in te loggen.