Blogposts

Blog

Geplaatst op vrijdag 14 oktober 2022 @ 00:00 door Travelboy , 1508 keer bekeken

Honderden studenten van de faculteit Digitale Media en Creative Industrie lopen dagelijks door het Benno Premselahuis. Wie was toch de man naar wie dit HvA-gebouw vernoemd is? Op Coming Out Day schrijven we over een vormgever met lef. ‘Benno was een voorvechter.’

 

Benno Premsela building (BPH) - AUASBenno Premsela building

 

‘Als Jood hoorde ik er lichamelijk niet te zijn en als homoseksueel hoorde ik er mentaal niet te zijn. Homoseksuelen bestonden niet in de samenleving.’ Benno Premsela, gehuld in een groot maatpak, spreekt deze woorden op oude filmbeelden in een documentaire van Carrie de Swaan. ‘Ik weigerde dat te accepteren’, zegt hij in het fragment. 

 

Benno Premsela (1920-1997) was 25 jaar oud toen hij als Joodse jongen de Tweede Wereldoorlog overleefde. Hij zat drieënhalf jaar lang ondergedoken met zijn broer. Zijn ouders en zus overleefden de oorlog niet: zij werden verraden en werden vermoord in concentratiekamp Auschwitz.

 

Premsela groeide op in een artistiek, Joods milieu, waar - zoals hij zelf omschrijft in archiefbeelden - geen taboes bestonden. Zijn vader, Bernard Premsela, was huisarts in Amsterdam en de eerste seksuoloog van Nederland. De arts opende in 1931 het eerste consultatiebureau voor seksuele problemen. In de jaren daarna was hij te horen op de radio met meerdere lezingen over seksualiteit.

 

Beeld: Philip Mechanicus - cc Amsterdam Museum | Benno Premsela

 

Die taboedoorbrekende houding erfde Benno van zijn vader. Tijdens de oorlog werd Benno zich bewust van zijn geaardheid en na de oorlog weigerde hij zijn homoseksualiteit te verbergen. ‘Ik had niks te verliezen’, vertelt hij in de film van De Swaan uit 1999. Hij had naar eigen zeggen zoveel discriminatie meegemaakt tijdens de oorlogsjaren dat hem niks meer kon gebeuren.

 

En dat geloof wilde Premsela ook ander homo’s meegeven. In 1947 werd Benno lid van de Shakespeareclub. Een club waar twee jaar later het Cultuur en Ontspannings Centrum (COC) uit voortkwam, de oudste belangenorganisatie voor LHBTI’s. In de jaren zestig werd Benno voorzitter van het COC. Dat deed hij onder zijn eigen naam en niet onder een schuilnaam, zoals gebruikelijk was in die tijd.

 

In een tv-uitzending, eind september 1964, toonde Premsela nog meer moed door als tweede Nederlandse man publiekelijk voor zijn homoseksualiteit uit te komen. Het was Gerard Reve die hem voorging. ‘Een groot moment’, zegt vriend en socioloog Rob Tielman daarover in dezelfde documentaire. ‘Iedereen had de uitzending gezien.’

 

De Bijenkorf


Een bijzondere man dus, die Benno Premsela. Maar waarom is het HvA-gebouw van de faculteit Digitale Media & Creatieve Industrie dan naar hem vernoemd? Dat is omdat Premsela naast Joods en openlijk homoseksueel ook interieurarchitect en vormgever was.

 

Vlak na de oorlog werkte Premsela op de meubelafdeling van de Bijenkorf. Hij wist als geen ander hoe meubels het best tot hun recht kwamen in een specifieke ruimte. Om die reden werd hij hoofd van de etalage-afdeling. Kunstenaar Jan van der Vaart vertelt in beeld van De Swaan: ‘Als we wisten dat die etalages op vrijdagmiddag geopend werden, gingen we kijken. Wij wilden plaatjes van Benno zien.’

 

Later werkte Premsela samen met Jan Vonk. Ze richtten bureau Premsela-Vonk op en verzorgden de huisstijl van verschillende bedrijven, zoals de inrichting van de AMRO bank. Maar het waren vooral Premsela’s ‘less is more’ ontwerpen die hij maakte na deze tijd waar hij bekend om stond. Je kent misschien wel de beroemde Lotek lamp. ‘Een simpele lamp die goed licht geeft en past in verschillende ruimtes’, aldus Premsela zelf. Zijn werk was design die alle zwaarte, grijsheid en burgelijkheid wegnam, zoals Kees Fens in 2008 opschreef in de Volkskrant.

 

Premsela, die tot zijn dood in 1997 in Amsterdam woonde, heeft nooit kunnen weten dat er nog eens een hogeschoolgebouw naar hem zou worden vernoemd. Nu draagt het statige gebouw aan de Wibautstraat zijn naam, en kijken de creatieve studenten die er binnenlopen, nog altijd een beetje naar hem op. 

 

bron: https://hvana.nl

 


Reacties

Er zijn nog geen reacties geplaatst.

Plaats een reactie

Je moet ingelogd zijn om een reactie te mogen plaatsen. Klik hier om in te loggen.