Gay Vrienden Club

Wij wisten zeker dat de beschaving zou winnen. Die hoop is vervlogen’

Behalve Oekraïners vluchten ook steeds meer Russen naar Nederland. Als vluchteling wacht hun een lang verblijf in asielzoekerscentra, omdat hun asielprocedure voorlopig niet wordt gestart. Twee portretten van Russen die de afgelopen weken in ons land terechtkwamen, een gezin en een lhbti-koppel.

Chloe-Kusya Queen (24, links) vluchtte begin maart met partner Chloe-Kusya Queen (21, rechts) vanuit St.-Petersburg naar Nederland.Beeld Harry Cock / de Volkskrant

Katya (43) en haar echtgenoot Alex (42) vluchtten begin maart uit Rusland met hun zoon Damian (12), hun dochter (17) en hun gehandicapte pleegzoon (12). Omdat ze openlijk kritiek hebben op de oorlog in Oekraïne zijn ze bang om opgepakt te worden en vrezen ze dat de Russische autoriteiten hun de voogdij over hun pleegzoon ontnemen. Ze durven niet herkenbaar in de krant.

Katya (43): ‘Op 5 maart gebeurde er iets verschrikkelijks, waardoor we in onze woonplaats Samara niet meer veilig waren. Binnen een dag hebben we alles ingepakt en zijn we vertrokken. Ik wil niet dat jullie opschrijven wat er is gebeurd, want onze jongste kinderen weten het niet. Ik wil ze niet banger maken dan ze al zijn. We hebben onze ouders ook niet verteld dat we nu in Nederland zijn, voor het geval de Russische autoriteiten naar ons op zoek gaan en hen onder druk zetten.

‘Thuis hadden we een goed leven, een koopappartement, twee auto’s en een kat. Ik vertaal voor grote klanten van het Engels naar het Russisch, mijn man Alex heeft een bedrijf in reclameborden. Samen hebben we twee kinderen en een pleegzoon in een rolstoel. We hebben hem vijf jaar geleden geadopteerd uit een weeshuis. Binnenkort zouden we naar Moskou verhuizen voor onze andere zoon Damian. Hij is een begaafd pianist, we hadden een goede muziekschool voor hem gevonden. De toekomst zag er rooskleurig uit.

‘Totdat we op 24 februari het nieuws over de uitgebroken oorlog hoorden via vrienden in Oekraïne. Ik heb veel Oekraïense vrienden en ben er de afgelopen zomer nog geweest. Om te horen dat er ook uit mijn naam een oorlog was gestart, vond ik ondraaglijk. Mijn man Alex en ik hebben onze kinderen altijd over de Stalintijd verteld, als iets dat nooit meer zou kunnen gebeuren. Maar binnen een week waren we terug in 1937. We durfden niet meer hardop te zeggen wat we denken en vinden, en ontweken onze buren.

‘Voor de oorlog deden we al mee aan demonstraties en waren we op sociale media openlijk anti-Poetin – vanaf 2012 om precies te zijn. Toen maakte hij het onmogelijk voor Amerikaanse koppels om Russische weeskinderen te adopteren, als reactie op Amerikaanse sancties. Amerikaanse ouders adopteerden tot dan toe juist de meest kwetsbare kinderen. Toen realiseerden we ons: Poetin gaat letterlijk over lijken om zijn eigen ambities te verwezenlijken, want die kinderen worden nu aan hun lot overgelaten.

‘Toch waren we er al die tijd van overtuigd dat de democratisering niet te stoppen was, ook toen Poetin de Krim innam en oppositieleden liet vergiftigen en opsluiten. Wij wisten zeker dat de beschaving zou winnen. Door de oorlog was die hoop in één klap vervlogen. We besloten te vluchten, maar de routes waren beperkt. Via Turkije belandden we op Schiphol en kwamen we terecht in een tent in het asielzoekerscentrum in Ter Apel, waar we vier nachten in onze jassen naast de tentopening sliepen. Het was ijskoud, vies, en er werd gestolen en geschreeuwd. Maar we hebben geleerd dat een mens overal aan kan wennen. Als dit de prijs is die we betalen voor vrijheid, dan moet dat maar.

‘Na het verblijf in de tent voelt de centrale opvanglocatie waar we nu zitten bijna als een hotel, er is zelfs een douche! Hoewel het er hier chaotisch aan toegaat, zijn we best blij. We voelen ons veilig, krijgen zelfs medicatie tegen de stress en de medewerkers vroegen of onze pleegzoon, die in een rolstoel zit, wel fysiotherapie krijgt.

‘We liggen wel wakker van de onzekerheid. Nederland zegt dat gevluchte Russen voorlopig niet terug worden gestuurd, maar wat als dat verandert? Wat doen we als de IND besluit dat we geen recht hebben op asiel? We weten zeker dat we nooit terug kunnen naar Rusland.’

Ze schreeuwden ‘dood aan de flikkers, we weten waar jullie wonen’

Transgender Chloe-Kusya Queen (24) vluchtte begin maart met partner Chloe-Kusya Queen (21) vanuit Rusland naar Nederland. Het non-binaire echtpaar zette zich in voor lhbti-rechten in Rusland. De voornamen waarmee ze geboren zijn, lijken sterk op elkaar, waardoor vrienden hen hetzelfde noemen en ze besloten dezelfde voornaam aan te nemen.

Chloe-Kusya Queen (24): ‘Op 20 december gingen we boodschappen doen in St.-Petersburg. Op de terugweg werden we achtervolgd door een groep van zes kale mannen in zwarte jacks. Ze schreeuwden ‘dood aan de flikkers, we weten waar jullie wonen’. We renden naar ons appartement, maar wisten dat we daar niet meer veilig waren.

‘Wat je ook doet als lhbti’er in Rusland, je loopt sowieso gevaar. Dus besloten we een paar jaar geleden dat we mensen wilden leren anders over ons te denken. We gingen bloggen over lhtbi-rechten, deden stand-upcomedy en gingen naar demonstraties. Op 17 mei 2019, de internationale dag tegen homo- en transfobie, zijn we getrouwd. Dat kon, omdat ik nog een m (van man) in mijn paspoort heb staan.

‘Maar op de dag van de achtervolging werd duidelijk dat mensen niet van gedachten zullen veranderen. Tien uur later stonden de mannen nog steeds voor de ingang van onze flat. We vluchtten via een achteruitgang naar het huis van mijn moeder honderden kilometers verderop, om van daaruit te bedenken waar we heen konden. Mijn moeder is pro-Poetin en tegen lhbti’ers, maar ze steunt ons wel, omdat ze graag kleinkinderen wil. Met geld van haar en klusjes hier en daar kwamen we net rond. We zijn allebei opgeleid als muzikant, maar konden geen werk vinden, want niemand wil mensen zoals wij aannemen.

‘Toen de oorlog uitbrak, raakten we in paniek. Reizen werd steeds moeilijker en we hadden op sociale media al vaak kritiek geuit op Poetin. De politie kon elke dag voor de deur staan. Bovendien kon ik worden opgeroepen voor de dienstplicht, omdat ik bij de Russische autoriteiten geregistreerd sta als man. Half maart, op de verjaardag van mijn moeder, deden we een vluchtpoging. We verkleedden ons als heteroseksueel stel en bedekten ons haar. Via Armenië en Georgië lukte het om naar Schiphol te komen. Toen we ons meldden bij de marechaussee, zeiden ze: ‘Oké, ga maar zitten, we helpen jullie.’ We huilden. Het was de eerste keer in ons leven dat een politieagent zoiets tegen ons zei.

‘Na anderhalve week in het detentiecentrum op Schiphol werden we naar een tent in Ter Apel gebracht. In de tent sliepen ongeveer honderd mensen en was geen enkele privacy. Ik voelde me ongemakkelijk. Om mijn masculiene trekken af te zwakken, smeer ik dagelijks een hormoongel en daarvoor moet ik half naakt zijn. Ik besloot er wat van te zeggen tegen de mensen van het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers, red.).

‘Daarop werden we verplaatst naar een Russisch sprekende afdeling in Ter Apel. Daar was het zo mogelijk nog onveiliger, want er zaten Poetin-aanhangers. Ze keken pro-Russische televisiekanalen, riepen homofobe dingen en probeerden mijn partner te koppelen aan een man. We vroegen ons af waarom zij hierheen zijn gevlucht terwijl ze pro-Poetin zijn. Anderhalve week lang sliepen we amper en durfden we onze kamer nauwelijks uit. We vroegen meermaals om overplaatsing naar een lhbti-woongedeelte, maar dat gebeurde niet. Pas toen er een Z werd geschilderd op de deur van de Russische afdeling – het symbool van de oorlog, dat in Rusland op deuren van oppositieleden wordt gekalkt om ze te intimideren – werden we overgeplaatst naar een andere locatie. Hier is het veiliger, want op onze verdieping zitten geen Russen.

‘We hopen snel naar Amsterdam te worden overgeplaatst, want daar zijn meer mensen zoals wij. We willen op termijn vooral een groot gezin stichten en dat kan voor ons het beste in Nederland. Het is het eerste land waar het huwelijk werd opengesteld voor mensen van gelijk geslacht en je kunt er als non-binair persoon worden geregistreerd. Hier kunnen we zonder angst leven.’

De volledige namen van Katya en Alex zijn bekend bij de redactie, maar worden uit veiligheidsredenen niet genoemd.

bron: www.volkskrant.nl