Blogposts

Blog

Geplaatst op woensdag 22 juni 2022 @ 07:13 door Travelboy , 1571 keer bekeken

De Poolse Mateusz Grzesiak (25) kan er nu om lachen, maar op het moment zelf werd hij woedend: “Een collega-docent op de school waar ik lesgeef verkondigde in de klas dat homo’s en lesbiennes moeten worden opgesloten in psychiatrische ziekenhuizen, omdat hun gedrag niet normaal is.” En dat niet alleen: “Ze beweerde ook dat ze een van haar leerlingen had ‘genezen’ van homoseksualiteit en dat ze daar een goed boek voor had.”

 

Grzesiak geeft les op een middelbare beroepsschool in het stadje Trzebnica, vlak bij WrocÅ‚aw in het zuidwesten van Polen. Hij meldde het voorval bij de directeur. Er volgde een gesprek met de ouders van de jongeren uit de klas, van wie enkele een klacht hadden ingediend bij de raad van toezicht. “Je mag homofobe uitspraken niet negeren. Zeker niet op school!” Grzesiak sprak ook de lerares zelf aan: “Is het eigenlijk ooit in je opgekomen dat je collega of je leerling een lhbti+’er zou kunnen zijn? Geloof het of niet, maar ik ben er ook een.” Hij genoot van haar verbazing: “Ze verstomde, alsof ze in een zoutpilaar was veranderd.”

 

 

Polen: hekkensluiter in de emancipatielijstjes

In Polen neemt de discriminatie van lhbti+’ers toe. Het land daalt razendsnel in de ranking van ILGA Europe, de lhbti+-belangenverdediger die jaarlijks alle Europese landen rangschikt naar hoe lhbti+-vriendelijk hun wetgeving is. Tussen 2017 en 2019 bevond Polen zich op de één na laatste plaats in de Europese Unie, sinds 2020 op de allerlaatste plaats. Dit terwijl in 2014 nog tien landen lager scoorden.

 

OneWorld sprak drie Poolse lhbti+’ers die vanwege het homofobe beleid in hun land naar Nederland verhuisden. Verspreid over Pride-maand juni lees je hun verhaal. De interviews verschenen oorspronkelijk in OneWorld Magazine.

 

SAMENLEVING WORDT BEWUSTER

 

CMS FORMAT polen 2

Karol Grygoruk / RATS Agency

 

 

Grzesiak ontdekte ‘de kleurrijke wereld van lhbti+’, zoals hij het noemt, pas op zijn twintigste. Daarvóór stond hij niet echt stil bij zijn seksualiteit. Het duurde een tijd voor hij de moed vond om over zijn geaardheid te praten. “Had je me twee jaar geleden op Facebook gevraagd voor een interview, dan zou ik niet gereageerd hebben”, zegt hij via Facebook Messenger. Hij is als dit interview plaatsvindt net terug uit zijn geboortedorp op het platteland, waar hij zijn moeder bezocht om haar een handje te helpen in haar winkel.

 

In het dorp waar Grzesiak opgroeide werd homoseksualiteit nooit besproken, maar er is hem naar eigen zeggen ook ‘niets onaangenaams’ overkomen. Zijn vroegere buren weten wel dat hij homo is. “Ze maken daar geen probleem van; hun houding veranderde niet toen ik uit de kast kwam. Dat bewijst voor mij dat de hate speech van politici (zie kader hieronder, red.) toch niet zo ver reikt.”

 

Een recente tweejaarlijkse enquête van het Onderzoekscentrum voor de publieke opinie onderbouwt zijn vermoeden: daaruit bleek dat steeds meer Polen homoseksualiteit tolereren. De lhbti+-gemeenschap is zichtbaarder geworden, niet alleen door aanwezigheid in de media maar ook doordat meer mensen lhbti+’ers persoonlijk kennen.

 

VERHUIZEN, MAAR LIEVER NIET

 

Het maakt wel uit waar in Polen je woont. In het oosten van het land is de conservatief-rechtse partij Recht en Rechtvaardigheid (Prawo i Sprawiedliwość, PiS) erg populair. In 2019 won PiS voor de tweede keer de parlementsverkiezingen. Onder de huidige president Andrzej Duda wakkert PiS al sinds 2015 haat richting de lhbti+-gemeenschap aan. Rechtse politici staan zij aan zij met sommige vertegenwoordigers van de Katholieke Kerk en accepteren slechts één levens- en gezinsmodel: het katholieke en ‘traditioneel’ heteroseksuele: een man, een vrouw en kinderen.

 

 

Vooral jonge homo’s, queer en transgender personen uit het oosten van Polen overwegen te verhuizen, soms zelfs het land uit. Dat bleek uit het rapport van de ngo Campagne tegen Homofobie en de oudste Poolse lhbti+-organisatie Lambda, waarin de situatie van Poolse lhbti+’ers tussen 2019 en 2020 in kaart werd gebracht. Toch blijft het overgrote deel (88 procent) van de bevraagde lhbti+’ers liever in eigen land wonen.

 

Ook Grzesiak heeft een verhuizing naar het buitenland nooit overwogen. Dat zal ook lastig gaan: binnenkort begint hij aan zijn PhD economie. Tot die tijd zet hij zich als docent in voor de nieuwe generatie: “Ik vind het belangrijk wat de jonge generatie Polen denkt. Ik heb het gevoel dat we bewuster worden.”

Veertig jaar haat

Volgens de communistische regering, die tussen 1944 en 1989 in Polen aan de macht was, bestond een andere geaardheid dan heteroseksualiteit niet. Homoseksualiteit werd alleen genoemd in combinatie met de aidsepidemie of forensisch onderzoek. Tussen 1985 en 1987 verzamelde de politie massaal compromitterende informatie over Poolse homoseksuele mannen en hun omgeving. Volgens de politie zou ze deze databank gebruiken om sekswerk en homoseksuele criminele bendes te bestrijden.

 

Toen Polen in 1989 een vrijemarkteconomie werd, gebruikten sommige rechtse politici de anti-lhbti+sentimenten in de Poolse samenleving om stemmen te winnen. Uit publieke opiniepeilingen bleek namelijk dat een op de drie Polen homoseksualiteit als een ‘ernstig probleem’ zag en bijna de helft van de bevraagde Polen vond dat de overheid homoseksualiteit zou moeten bestrijden. Politici en publieke figuren sprongen hier onmiddellijk op en zo werden lhbti+’ers een gemeenschappelijke vijand.

 

De hatelijke sentimenten namen toe in 2004 en 2005, nadat de ngo ‘Campagne tegen Homofobie’ in 2003 foto’s van homoseksuele en lesbische koppels tentoonstelden in de publieke ruimte. Het was een reactie op een wetsvoorstel van senator Maria Szyszkowska (Sociaaldemocratische Partij), die geregistreerde partnerschappen tussen personen van hetzelfde geslacht mogelijk wilde maken. Het wetsvoorstel verdween in een la.

 

In dezelfde jaren verbood toenmalig burgemeester van Warschau Lech KaczyÅ„ski een Pride-viering in de hoofdstad. Zo wilde hij ‘de veiligheid van deelnemers garanderen, de schending van de goede zeden tegengaan en de openbare orde handhaven’. In werkelijkheid trachtte KaczyÅ„ski de samenleving te polariseren. Zijn tweelingbroer en huidig PiS-voorzitter JarosÅ‚aw KaczyÅ„ski gebruikte dezelfde tactiek om de parlementaire verkiezingen in 2015 te winnen. Deze strategie hanteert PiS tot op de dag van vandaag.

bron: www.oneworld.nl


Reacties

Er zijn nog geen reacties geplaatst.

Plaats een reactie

Je moet ingelogd zijn om een reactie te mogen plaatsen. Klik hier om in te loggen.