Blogposts

Blog

Geplaatst op vrijdag 13 december 2024 @ 05:30 door Travelboy , 19 keer bekeken

De Chinese dichter Mu Cao kan vanwege het homo-erotische karakter van zijn werk in eigen land toch niet publiceren, dus met censuur hoeft hij geen rekening te houden.

 

 

Als een van de weinige dichters in China die openlijk over zijn homoseksualiteit schrijft, neemt dichter Mu Cao (50) in China’s literaire landschap een unieke plek in. Vorige week ontving hij als een van zes winnaars een Prins Claus Fonds Impact Award voor zijn werk, waarin queer seksualiteit en de verhalen van China’s precaire interne arbeidsmigranten centraal staan.

 

Zelf is de dichter ook een arbeidsmigrant. Geboren op het platteland van Henan, een van China’s armste provincies, vertrok Su Xianghui, zijn geboortenaam, op zestienjarige leeftijd naar de stad, waar hij een bestaan opbouwde met een aaneenschakeling van onzekere banen, als arbeider in fabrieken en restaurants, als kwaliteitscontroleur en webredacteur. Hij begon te schrijven, eerst als goedkoper alternatief voor schilderen, dat meer materiaal vereiste, maar al snel werd het in poëzie vangen van „de ervaringen van iedereen in de onderklasse”, zoals hij het verwoordt in een interview met NRC in Amsterdam – een centraal deel van zijn leven.

 

Zowel vanwege de erotiek als de politieke lading ervan kan zijn poëzie in China niet gepubliceerd worden. Zijn gedichten werden vooral bekend via online publicaties, op internetfora en Mu Cao’s persoonlijke website. Die werd in 2018 gesloten, een teken van het publicatieklimaat dat nu „nog een stuk slechter” is dan toen hij in 2000 begon te schrijven over zijn homoseksualiteit. Inmiddels zijn er in Hongkong en Taiwan verschillende boeken van Mu Cao verschenen, en zijn zijn poëzie en proza al in zes talen vertaald, waaronder het Nederlands. In China verloopt de verspreiding vooral via een circuit van onofficiële publicaties die een belangrijke rol spelen in de literaire wereld.

 

Het gebrek aan vrijheid om te publiceren geeft Mu Cao, een bedachtzame man met een verlegen uitstraling, juist veel vrijheid om te schrijven wat hij wil, zonder rekening te houden met de censuur. Zoals in ‘Welkom in de AIDS dorpen’, een gedicht uit 2002, waarin hij commentaar levert op ramptoerisme tijdens een grootschalige aidsuitbraak in zijn thuisprovincie Henan:

 

„Ben je in Henan geweest?/Ben je in Henans AIDS dorpen geweest?… Voor de AIDS dorpen heb je geen ticket nodig/En er zijn hier meer mensen met AIDS/Dan dat er dieren zijn in de Beijing Zoo”.

 

De dichter noemt het ontvangen van de prijs van het Prins Claus Fund „een keerpunt” in zijn carrière. Door geldgebrek was hij de afgelopen jaren steeds minder gaan schrijven. Het prijzengeld van 50.000 euro stelt hem in staat leningen af te betalen en een stabiele woonplek te vinden waar hij zich volop hoopt te richten op zijn schrijfwerk.

 

Dat Nederland de bestemming is van zijn eerste buitenlandreis vindt hij passend („vanwege het homohuwelijk”).

 

U schrijft al ruim twintig jaar over uw identiteit als homo in China. Is er in die tijd veel veranderd als het gaat om de politieke ruimte om dit te doen?

 

„De beperkingen rond seksuele identiteit richten zich in China nu vooral op culturele uitingen. Je hebt als homo niet te maken met vervolging, maar mag homoseksualiteit niet openlijk promoten. Bijvoorbeeld door er literatuur over te publiceren. De publicatiebeperkingen zijn alleen maar erger geworden. De websites die ik runde, en waarop posts soms wel tien miljoen keer werden bekeken, zijn nu allemaal verdwenen. Sommige commerciële plekken, zoals de gay bars in grote steden, worden wel toegestaan maar juist de kunst, het immateriële, wordt het meest aan banden gelegd.”

 

In uw werk lezen we over queer en trans mensen in China uit lagere inkomensklassen die als migrant vaak een onzeker bestaan leiden. Hoe is hun leven anders dan die van hoogopgeleide lhbt-ers in China’s grote steden?

 

„In China zijn de rijken erg rijk en de armen erg arm. Het verschil is gigantisch. Voor een migrantenarbeider is een drankje in een gay bar simpelweg te duur. Hij is net zo goed gay, maar gaat niet naar zo’n bar maar naar een park of andere ontmoetingsplek. Voor de jongere generatie zijn de apps ook heel belangrijk.”

 

Die sociale ongelijkheid is een ander belangrijk thema in uw werk. Hoe raakt de economische neergang van de laatste paar jaar China’s migrantenarbeiders?

 

„De pandemie heeft een heel negatieve invloed gehad. Ontzettend veel mensen zijn werkloos geraakt. Zonder sociaal vangnet word je dan afhankelijk van leningen, vaak met hoge rentes, zodat mensen in de problemen komen met terugbetalen en hun kredietwaardigheid bij de bank verliezen. In China kom je dan op een zwarte lijst en als je daar eenmaal op staat kun je zelfs de trein niet meer nemen. Ikzelf heb het de laatste jaren ook ontzettend krap gehad en had na mijn maandelijkse afbetalingen nog 100 euro per maand over om mijn huur van te betalen en van te leven.”

 

U heeft eerder gezegd dat, ondanks het zware leven als migrantenarbeider, het feit dat u op vijftienjarige leeftijd van school bent gegaan u misschien juist een betere schrijver heeft gemaakt. Hoe zit dat?

 

„Ik ben minder gehersenspoeld. Iemand zei eens: ‘in China heb je geen universiteiten, alleen partijscholen’. Ik zie dat veel andere schrijvers eerst veel moeten lezen voor ze kunnen schrijven, maar ik word geïnspireerd door direct contact met de mensen om me heen – doodnormale arbeiders, net als ik, die vaak ontzettend veel te verstouwen hebben.”

 

Voor wie schrijft u vooral?

 

„Ik schrijf niet voor een bepaald land of een bepaalde politieke partij maar voor iedereen. Dat betekent ook dat je tegen alles bent dat slecht voor mensen is, zoals bijvoorbeeld de Russische invasie in Oekraïne. Alleen op menselijk niveau kun je iets universeels proberen te formuleren.”

 

bron: www.nrc.nl

 


Reacties

Er zijn nog geen reacties geplaatst.

Plaats een reactie

Je moet ingelogd zijn om een reactie te mogen plaatsen. Klik hier om in te loggen.