Gay Vrienden Club

De dragcultuur is de afgelopen jaren snel populair geworden op de Filipijnen, met drag queens die steeds zichtbaarder zijn op televisie en sociale media. In dit overwegend katholieke land heerst echter vooral tolerantie ten opzichte van de lhbtiq-gemeenschap, niet acceptatie.

Zaterdagochtend zit in de Butterboy in Quezon City, Manila, de sfeer er goed in. Gekleed in weelderige kostuums maken de artiesten een voor een hun entree op de melodieën van popsterren als Beyoncé en Ariana Grande.

Dit café, dat al een paar jaar open is en bekendstaat om zijn knapperige croissants, is onlangs beroemd geworden om iets anders: zijn drag-brunches. Sinds de lancering van deze evenementen in 2022, vertelt eigenaresse Hilder Demeterio, heeft het café een steeds gevarieerder cliënteel aangetrokken. ‘We ontvangen gezinnen, groepen vrouwen en oma’s, en zelfs heterostellen die op zoek zijn naar weer eens iets anders.’

Dragshows, die ooit alleen in nachtclubs werden gehouden, worden geleidelijk onderdeel van de cultuur in de Filippijnen. Dankzij televisieshows als Drag Den en Drag Race Philippines – de lokale versie van RuPaul’s Drag Race in de VS – kunnen dragartiesten eindelijk uit de exclusieve queerscene treden.

Sommige merken profiteren van het marketingpotentieel van deze artiesten. In november 2023 voerde de Filippijnse McDonald’s een reclamecampagne met Drag Race-presentator Paolo Ballesteros en komiek Vice Ganda, die gefrituurde kip aten in hun dragkostuums.

Drag queen Marina Summers haalde eerder deze maand ook het nieuws toen ze de eerste Filipijnse drag queen werd die meedeed aan RuPaul’s Drag Race. 

Met deze rage nemen de Filippijnen afstand van stereotypen uit de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw, toen drag queens vooral belachelijk werden gemaakt, analyseert Jonalou Labor, universitair hoofddocent aan de Universiteit van de Filippijnen (UP) en onderzoeker op het gebied van lhbtq-voorlichting. ‘Er is enorme vooruitgang geboekt en de representatie van de gemeenschap is veel genuanceerder en gevarieerder geworden,’ zegt hij. ‘Dit illustreert zowel een overwinning als de moeilijkheden.’

‘Sprankelende, glinsterende wezens’

Hij denkt dat de obsessie van zijn landgenoten met schoonheidswedstrijden – de Filippijnen hebben vier Miss Universe-titels gewonnen – kan hebben bijgedragen aan de populariteit van drag, waarvan de oorsprong is terug te voeren is op de schoonheidswedstrijden tussen homoseksuelen die de afgelopen decennia vooral op feesten en festivals werden gehouden. Filippijnen ‘hebben een soort natuurlijke affiniteit met dit soort sprankelende, glinsterende wezens’, vertrouwt hij ons toe.

De Filippijnen staan bekend als een van de meest lhbtq-vriendelijke landen in Zuidoost-Azië. Volgens een onderzoek van het Pew Research Center in 2019 vindt 73 procent van de Filippino’s dat de maatschappij homoseksualiteit moet accepteren – een veel hoger percentage dan in andere Aziatische landen zoals Zuid-Korea (44 procent) of Indonesië (9 procent).

Voor Randy Jay Solis, hoofd van de afdeling communicatiewetenschappen aan UP, staat het fenomeen nog in de kinderschoenen. Hij wijst erop dat de Sogie-wet (Sexual Orientation and Gender Identity and Expression Equality), bedoeld om genderdiscriminatie strafbaar te stellen, al bijna twintig jaar in het parlement ligt te verstoffen. Een bewijs, zegt hij, dat de publieke opinie nog maar in de fase van tolerantie ten opzichte van lhbtq-mensen zit, niet van acceptatie.

Uit een onderzoek uit 2018 van de lokale organisatie Social Weather Stations (SWS) bleek dat 61 procent van de twaalfhonderd ondervraagden tegen de legalisering van het homohuwelijk was. ‘Volledige acceptatie van de lhbtq-gemeenschap vereist een diepgaande culturele verschuiving of revolutie,’ aldus Solis.

‘Drag gaat over het creëren van ruimtes voor expressie en openheid en over het afbreken van de muren die ons verdelen’

In oktober 2023 werd een van de deelnemers aan Drag Den, Pura Luka Vega, gearresteerd nadat een van zijn video’s viraal ging op sociale netwerken: hierop herhaalde hij het Onze Vader tijdens een homodemonstratie in juni 2023 [hij werd op 29 februari 2024 opnieuw gearresteerd om dezelfde reden]. Volgens christelijke conservatieven was er sprake van godslastering.

Pura Luka Vega werd zeven keer aangeklaagd en in verschillende steden tot persona non grata verklaard. De kunstenaar ontving ook een stortvloed aan hatelijke opmerkingen en doodsbedreigingen. ‘Ik ga altijd in travestie naar de rechtbank omduidelijk te maken dat het Pura is die wordt aangevallen, niet het niet-drag-gedeelte van mij,’ legt de kunstenaar uit, die vertelt dat hij katholiek is.

Pura Luka Vega werd beschuldigd van het overtreden van artikel 201 van het Wetboek van Strafrecht, dat dateert uit 1930 en dat ‘immorele doctrines, obscene publicaties en onfatsoenlijke voorstellingen’ verbiedt – een tekst die Vega beschrijft als archaïsch en die volgens mensenrechtenactivisten in strijd is met de grondwet, die vrijheid van meningsuiting garandeert.

Deze zaak, zegt Jonalou Labor, herinnert ons eraan dat hoewel de media vooruitgang hebben geboekt in de manier waarop ze lhbtq-mensen portretteren, het Filippijnse publiek nog steeds verwacht dat de queer gemeenschap zich conformeert aan bepaalde ‘schadelijke stereotypen’. De communicatiedeskundige voegt hieraan toe: ‘Je moet als medium wel meegaan. In zekere zin moet je heteroseksuelen aantrekken. Maar daarmee loop je wel weer kans de conservatieve klassen in de samenleving in verlegenheid te brengen.’

Randy Jay Solis sluit zich daarbij aan. lhbtq-Filippino’s worden getolereerd als ze een commercieel of amusementsdoel dienen, maar er zijn grenzen die niet overschreden mogen worden om de hegemonie van het patriarchaat en het katholicisme niet te verstoren.

Solis hoopt dat het grote publiek en de Filippijnse leiders ooit de moed van drag queens zullen erkennen, die de sociale normen op hun kop zetten om hun identiteit te kunnen uitdragen. ‘Dragcultuur gaat niet alleen over genderperformance, identiteit of seksualiteit, het is een cultuur van grensoverschrijding,’ zegt hij. ‘Ik hoop dat toekomstige generaties de waarde van de drag zullen erkennen en van datgene wat deze hen leert. Het gaat over het creëren van ruimtes voor expressie en openheid en over het afbreken van de muren die ons verdelen, onderdrukken, discrimineren en zelfs maken dat we elkaar haten. Pas als deze generatie aan de macht is, is culturele verandering mogelijk en kan de lhbtq-gemeenschap echt worden geaccepteerd.’

bron: www.360magazine.nl