Gay Vrienden Club

Een presentator van de nieuwszender van de Poolse staatstelevisie, TVP, heeft namens de publieke omroep excuses aangeboden aan de lhbti-gemeenschap. Hij deed dat in het bijzijn van twee activisten die zich inzetten voor de rechten van deze groep.

Een "historisch moment", volgens de presentator Wojciech Szelag, gezien de recente geschiedenis van de zender. "Lhbti'ers zijn geen ideologie, maar mensen met namen, gezichten, familieleden en vrienden", zegt de TVP-presentator. "Alle lhbti'ers moeten horen dat ik vanuit hier 'sorry' tegen hen zeg." Daarna gaf hij het woord aan activist Bart Staszewski.

"Voor lhbti'ers waren de afgelopen acht jaar een nachtmerrie. Ze waren, onder andere via de Poolse televisie, het doelwit van de staat. Ik ben blij dat deze woorden zijn uitgesproken, want het was moeilijk geweest om een stap vooruit te zetten zonder deze symbolische excuses", zei Staszewski.

De conservatieve partij PiS won de verkiezingen in 2015 en nam de staatszender bijna direct over. De partij voerde een harde campagne tegen lhbti'ers. Zo werd adoptie door homoparen het afgelopen jaar in de praktijk verboden en verklaarden zo'n honderd gemeenten zich 'lhbti-vrij', aangemoedigd door de partij.

Het werd ook steeds normaler dat de staatsmedia lhbti'ers aanvielen. Zo zond TVP in oktober 2019, net voor de parlementsverkiezingen, de documentaire Invasie uit. In de halfuur durende video kregen kijkers te horen dat de lhbti-gemeenschap "erger is dan communisme". Het doel van deze mensen zou zijn om de "hersens van kinderen te beïnvloeden en pedofilie te legaliseren".

Correspondent Charlotte Waaijers:

"Deze excuses zijn bijzonder en kenmerken de koerswissel in Polen. Zo'n uitspraak van een voorheen conservatief staatsmedium geeft aan dat er een nieuwe wind waait in Polen.

Voorheen voerde de overheid een harde campagne, ook via de televisie, tegen de lhbti-gemeenschap. Daar werden woorden gebruikt die ook in Rusland veel gehoord worden, over pedofilie en het beïnvloeden van kinderen. Nu is er duidelijk een verandering."

Sinds de laatste verkiezingen in Polen is er veel veranderd in het land. De nieuwe pro-Europese Poolse regering is begonnen met schoon schip maken bij verschillende staatsmedia.

TVP stopte kort met uitzenden. Marek Czyz, een Poolse journalist die TVP ooit moest verlaten, is teruggekeerd. Hij beloofde dat er vanaf nu eerlijke uitzendingen zullen komen. PiS heeft volgens hem de werkelijkheid anders weergegeven in de afgelopen jaren.

De verandering is niet zonder controverse. Zo beweert PiS dat de TVP-overname van de nieuwe regering een schending is van de mediavrijheid. Er zijn ook protesten in en rond openbare mediakantoren, waarbij ook sommige TVP-medewerkers zich hebben aangesloten.

Verslaggever Christiaan Paauwe ging eind vorig jaar langs bij TVP, nog voordat de hervormingen waren doorgevoerd: (onderaan)