Gay Vrienden Club

Als homoseksuele relaties ergens niet officieel worden erkend, betekent dat natuurlijk niet dat ze er niet zijn. Dat verschil tussen wet en realiteit kan tragische gevolgen hebben, toont All Shall be Well van de Hongkongse filmmaker Ray Yeung.

De lesbische Pat en Angie leven al decennia samen. In hun appartement is het altijd een zoete inval, met name voor Pats broer Shing en diens vrouw en volwassen kinderen Victor en Fanny. Maar als Pat plotseling overlijdt, komt de relatie tussen Angie en haar schoonfamilie onder grote druk te staan, omdat niet zij maar Shing de erfgenaam van Pat is – en het appartement dus nu van hem is. Bij Pats begrafenis wordt Angie plotseling terzijde geschoven als slechts ‘de beste vriendin’ van haar levensgezel.

Geen condoleances

Op een bijeenkomst over lhbtq-rechten hoorde Yeung meerdere gelijkaardige verhalen. Hij sprak uitgebreid met drie vrouwen die na het overlijden van hun partner daadwerkelijk door hun voormalige schoonfamilie op straat werden gezet, vertelde de regisseur afgelopen oktober bij een voorpremière op het filmfestival van Leiden.

“Bij één vrouw was de eerste vraag die de familie haar stelde of ze de dure horloges kon komen brengen. Geen condoleances, niks. Zogenaamd omdat ze de overledene met het beste horloge wilden begraven, maar zij wist natuurlijk genoeg. Bij een ander trok de familie de dag na de begrafenis doodleuk bij haar in – want het appartement was nu van hen. Op een dag waren de sloten vervangen.”

In All Shall Be Well is het proces geleidelijker, en ga je ook de worsteling van Shing en zijn gezin begrijpen. “Anders wordt het een simplistisch verhaal van helden en schurken, als een sprookje of een Star Wars-film. Daarom vond ik het bijvoorbeeld belangrijk om de woningnood in Hongkong te benoemen. Twintigers als Victor kunnen onmogelijk zelf een huis krijgen, dus Pats appartement is voor hem een manier om zijn eigen gezin te kunnen beginnen. De film gaat over familie, en familie hangt altijd samen met een thuis, met de plek waar je samen leeft.”

Leven met schaamte

Alsnog staat All Shall Be Well overduidelijk aan de kant van Angie in het conflict, dat zich overigens zonder grote ruzies of woordenwisselingen voltrekt. “Homoseksuele mensen van deze generatie zijn geconditioneerd om het leven te nemen zoals het is, om niet te klagen, niet voor zichzelf of hun rechten op te komen,” legt Yeung uit.

“Vergeet niet dat homoseksualiteit in Hongkong tot in de jaren negentig strafbaar was. Deze mensen leefden dus decennialang met schaamte, in het geniep. Dat schud je niet zomaar af. Dat is de ontwikkeling van Angie in de film: in het begin ondergaat ze alles in stilte, maar langzaamaan leert ze voor zichzelf op te komen.”

Angie wordt invoelend gespeeld door Patra Au, die ook te zien was in Yeungs vorige film Suk Suk (2020). Bij het schrijven van het scenario had hij haar al in gedachten. Dat lag anders bij Pat, een personage dat veel indruk moest maken in de korte tijd voordat ze uit de film verdwijnt.

“Pat is zowel het hoofd als het hart van de familie, zij is degene die iedereen samenbrengt. Ik moest dus een actrice vinden met een flinke présence, want nadat Pat overlijdt moet ook de kijker haar gaan missen. En er zijn in Hongkong niet veel actrices van die leeftijd, de meesten zijn met pensioen en degenen die nog werken zitten al jaren in soaps, die zijn veel te bekend.”

Vragenvuur

Uiteindelijk kwam Yeung uit bij Maggie Li, die in de jaren zeventig en tachtig een grote ster was maar nu al dertig jaar niet had geacteerd. “Toen ik haar benaderde, vertelde ze me dat ze in de loop der jaren wel vaker was gevraagd, maar altijd voor rollen als iemands moeder of grootmoeder – daarvoor wilde ze haar pensioen niet verstoren. Maar in deze rol zag ze een uitdaging, iets dat ze niet eerder had gespeeld.”

Een onvoorzien bijeffect was dat Hongkongse media toen de film daar uitkwam vooral interesse hadden in de ‘comeback’ van Li. Hoewel ze hooguit een kwartier in de film te zien is, wilden tijdschriften en tv-zenders telkens de regisseur en gewezen megaster samen spreken. “Dan vroegen ze mij uit beleefdheid eerst waar het idee voor de film vandaan kwam, om vervolgens een uur lang vragen op Maggie af te vuren, haha.”

Het deert hem niet, zegt hij, want al die aandacht droeg eraan bij dat de film in Hongkong 19 weken in de bioscopen draaide. “Blijkbaar wilden veel mensen hem zien, dat is het belangrijkste. Je brengt mensen niet op andere gedachten door ze iets te vertellen, maar door ze iets te laten voelen.”

bron: www.parool.nl