Gay Vrienden Club

Veelfilmer François Ozon heeft zijn bewondering voor Rainer Werner Fassbinder nooit onder stoelen of banken gestoken. Één van Ozons eerste internationale successen was ‘Gouttes d’eau sur pierres brûlantes’ (2000), dat gebaseerd is op een toneelstuk dat Fassbinder op 19-jarige leeftijd schreef. Ozon won er een Teddy mee op het Internationaal Filmfestival van Berlijn en werd genomineerd voor een Gouden Beer. Het toneelstuk is nooit opgevoerd tijdens Fassbinders leven ((1945-1982) en nooit verfilmd. Met ‘Peter von Kant’ gaat de Franse cineast nog een stapje verder: hij maakt een remake van het door Fassbinder geschreven en geregisseerde ‘Die bitteren Tränen der Petra von Kant’ (1972) én doet er iets bijzonders mee.

Peter von Kant (Denis Ménochet) is een succesvol regisseur van middelbare leeftijd. De corpulente man woont in een luxe appartement samen met zijn assistent Karl (Stefan Crepon). De eerste scènes verraden direct hoe de verhouding is tussen Peter en Karl: Peter blaft Karl continue commando’s toe, laat geen dankbaarheid zien en de zwijgzame Karl laat deze houding gelaten en braaf toe. Van seksuele spanning is geen sprake, maar toch zit er iets sadomasochistisch in de relatie.

‘Peter von Kant’ speelt zich bijna volledig af in het appartement van Peter en kent niet veel personages. Naast Peter en Karl komen ook goede vriendin en actrice Sidonie (Isabelle Adjani), Peters moeder Rosemarie (Hanna Schygulla, die in Fassbinders film de rol van de love interest speelt), zijn dochter Gabriele (Aminthe Audiart) en de jonge, adembenemende Amir Ben Salem (Khalil Ben Gharbia) voor. In tegenstelling tot Fassbinder kiest Ozon ervoor niet alle rollen door hetzelfde gender te laten vertolken (Fassbinder castte alleen maar vrouwen), maar hij maakt hier een interessante mix tussen mannen en vrouwen.

Wanneer Sidonie Amir voorstelt aan Peter, is het voor Peter liefde op het eerste gezicht. De veel jongere Amir laat zich deze aandacht makkelijk aanleunen, hij beantwoordt aanvankelijk de passionele uitingen van Peter met het enthousiasme van iemand die nog geen richting heeft in het leven; hij laat alle opties open. Toch is het voor de kijker meteen duidelijk wie de touwtjes in handen heeft in deze relatie: Peter lijkt al zijn opgedane levenservaring kwijt te zijn zodra hij bij Amir in de buurt is. Als een jonge puppy hunkert hij naar Amirs aandacht en liefde en als een geslagen hond accepteert hij de afstand die Amir tussen de twee schept.

De acteerprestaties zijn zonder uitzondering fantastisch; met de immer zwijgende Stéfan Crépon als Peters assistent Karl voorop. Met zijn lichaamshouding en gezichtsuitdrukking openbaart hij een wereld aan emoties, elke vorm van vernedering schijnbaar gelaten ondergaand. Isabelle Adjani als cocaïnesnuivende actrice/zangeres en ex-geliefde van Peter maakt ook veel indruk. In de titelrol is Denis Ménochet erg goed gecast, hij slaagt erin om de emoties van de zelfdestructieve regisseur overtuigend te vertolken.

Je kunt ‘Peter von Kant’ zowel als een campy liefdesverklaring zien aan het werk van Fassbinder als aan de regisseur zelf. Titelrolspeler Denis Ménochet heeft weliswaar niet het fysieke voorkomen van de legendarische Duitse regisseur, door het switchen van de gender in de hoofdrol is het extra duidelijk dat de film over hém gaat (hoewel het bij de film uit 1972 ook al evident was dat het biografische getint was), al is Peter een stuk emotioneler dan Fassbinder naar verluidt was. Hopelijk leidt deze ode tot een opleving van de interesse in het oeuvre van de legendarische filmmaker. Hoewel stukken lichter van toon dan Fassbinders origineel (Ozons film is met 85 minuten ook een stuk korter dan diens inspiratiebron, die meer dan twee uur klokt), is ‘Peter von Kant’ zowel een eerbetoon aan als introductie tot het werk van Fassbinder. Sterker nog: als je niet per se de filmografie van een regisseur op chronologische volgorde tot je wil nemen, is deze film ook uitermate geschikt voor Ozon-maagden, omdat het een soort dwarsdoorsnede geeft in wat je van zijn werk mag verwachten.