Gay Vrienden Club

Liuben heet de eerste ‘openlijk lgbtqi+ ­film uit Bulgarije’ te zijn. Los van of die bewering klopt of niet, is het een verrassend volwassen drama.

Kies in gedachten de meest onwaarschijnlijke Europese plek om een verhaal over de liefde tussen twee mannen te situeren en je denkt al snel aan het platteland van Bulgarije. Een plek waar je nationalisme en xenofobie gratis bij elk glas raki geserveerd krijgt en corruptie zowat beschermd cultureel erfgoed is. Vooroordelen? Niet volgens het verrassend lome en cultuurkritische Liuben.

Dit is trouwens niet de film die je op de poster ziet. Die toont een beslagen raam met een naakte man erachter, die tegen het glas leunt alsof hij wordt gepenetreerd. Die suggestie van stomende seks is vals. Wat deze film bijzonder maakt, is juist vriendschap en respect, niet de seks. Dat heeft niets te maken met die in de media gerapporteerde kuisheid van jonge generaties – voor zover die überhaupt bestaat – maar met het karakter van de personages.

Victor is voor het eerst in twaalf jaar terug in zijn Bulgaarse geboortedorp. Hij is overgekomen uit Madrid, waar hij leeft met z’n partner Jose. Aanleiding is de begrafenis van zijn grootmoeder. Het plan is om maar een paar dagen te blijven, maar iets houdt hem vast. Waarom Victor twaalf jaar wegbleef, kan iedereen zich wel voorstellen en het mooie aan de film is dat die geschiedenis voorbij is. Die films zijn gemaakt, die hebben we gezien. Moving on.

In de Roma-jongen Liuben herkent Victor iets. Ook al gedraagt Liuben zich macho en schreeuwerig om niet op te vallen, naar Victor toe laat hij het verzet snel en geruisloos zakken. Het moment dat ze met elkaar vrijen is meer een voortzetting van hun vriendschap met andere middelen, dan iets wat zonodig een label van seksuele oriëntatie moet krijgen. De film is duidelijk kritisch over de keiharde discriminatie van Roma, die net goed genoeg worden gevonden om fruit te verkopen. “Ik ben bang om mijn ogen ’s ochtends weer open te doen”, laat Liuben zich ergens ontvallen.

Veel wordt niet uitgesproken omdat de personages die gesprekken allang hebben gevoerd, live of in gedachten. Aan Victors vader bijvoorbeeld merk je dat hij het hele traject van verontwaardiging en woede, spijt en verzoening al heeft afgelegd. Nu wil hij alleen maar meer betrokken worden bij het leven van z’n zoon.

Na het weerbarstige middenstuk, waarin Liuben via de sporadische ontmoetingen van de twee mannen vooral een venster creëert op de Bulgaarse cultuur, neemt de slotakte een iets te scherpe bocht richting noodlotsdrama. De gebeurtenissen zouden zomaar realistisch kunnen zijn, maar binnen deze film was een afscheid tussen de twee mannen vanzelfsprekender en minder cru geweest.

bron; www.filmkrant.nl