Gay Vrienden Club

De Japanse regisseur Hirokazu Kore-eda, die met Shoplifters een Gouden Palm won in Cannes, maakte met Monster een bijzonder kleinood over de vriendschap tussen twee kinderen. Ditmaal was er in Cannes de prijs voor beste scenario. De film draait vanaf donderdag in de bioscopen. ‘Het belangrijkste is het traject dat de kinderen in de film afleggen.’

In 2018 won de Japanse meesterfilmer Hirokazu Kore-eda met Shoplifters de Gouden Palm op het festival van Cannes. Door het succes kon hij zijn horizon verbreden; in 2019 nam hij zijn eerste internationale film op in Frankrijk: La vérité, met Catherine Deneuve en Juliette Binoche in de hoofdrollen. In 2022 streek hij voor Broker neer in Zuid-Korea.

Na deze twee buitenlandse films keerde Kore-eda terug in Japan voor Monster, een bijzonder kleinood over de vriendschap tussen de eenzaten Minato en Yori. Als de jonge Minato zich steeds vreemder gaat gedragen, houdt zijn moeder een van zijn docenten verantwoordelijk. Gaandeweg de film – die de perspectieven van zoon, moeder en leraar afwisselt – wordt duidelijk wat er echt aan de hand is.

Het schrandere scenario, dat vanwege de inventieve structuur doet denken aan Akira Kurosawa’s klassieker Rashomon (1950), is geschreven door Kore-eda’s landgenoot Yuji Sakamoto. Hij kreeg er in Cannes de prijs voor het beste scenario voor.

“Er is altijd wel een reden om een film te maken,” vertelde Kore-eda een paar dagen eerder. “Een film maak je nu eenmaal niet alleen, dus elke film maakt dat je nieuwe, inspirerende mensen kunt ontmoeten. Ik maakte Broker in Zuid-Korea, omdat ik graag met de Koreaanse acteur Song Kang-ho wilde werken. Met La vérité was het andersom: toen was het Juliette Binoche die graag met mij wilde werken – en ze was zeer vasthoudend.”

“In dit geval was scenarioschrijver Yuji Sakamoto de reden. Zijn scripts gaan over verwaarlozing, pseudofamilies en mensen die de wet aan hun laars lappen – net als mijn films, maar toch anders. Ik vind hem de beste scenarioschrijver van Japan; als me werd gevraagd met wie ik graag nog eens zou willen samenwerken, noemde ik altijd hem. Maar het kwam er nooit van. Tot eind 2018, net nadat Shoplifters in de Japanse bioscopen was uitgekomen. Toen vertelde mijn vaste producent me dat hij aan een interessant project werkte met Yuji Sakamoto. Of ik het scenario wilde lezen. Natuurlijk, antwoordde ik. Sterker: voordat ik het had gelezen, zei ik al dat ik het wilde regisseren. Ik had wel een beetje genoeg van de personages die ik zelf verzin en van mijn eigen verhalen.”

Hij lacht. “Ik had dus geen writer’s block, zoals ik ergens las.”

Is de film gebaseerd op een waargebeurde geschiedenis?

“Nee, de plot is bedacht door Yuji Sakamoto. Het is niet gebaseerd op een ware gebeurtenis, maar er zijn de afgelopen jaren wel tal van incidenten geweest die hij heeft gebruikt als referentie. Pesten en lerarengeweld zijn helaas dingen die gebeuren op sommige basisscholen in Japan.”

U vertelt drie versies van hetzelfde verhaal, wat herinnert aan Rashomon. Is dat een bewuste verwijzing?

“Ik moest ook direct aan Rashomon denken toen ik Yuji Sakamoto’s script van Monster te lezen kreeg. Rashomon is natuurlijk een klassieker, het is een film waarvoor ik grote waardering heb, maar Monster moest over meer dan die interessante structuur gaan. Het belangrijkste is het traject dat de kinderen in de film afleggen.”

Hoe werkte u met de twee jonge hoofdrolspelers; wisten zij precies wat ze speelden?

“Ik heb de twee gevonden na een uitvoerige auditie, zoals ik voor al mijn films doe. Doorgaans schrijf ik mijn scenario dan op basis van het kind dat ik heb gekozen, of maak ik aanpassingen zodat er niet veel verschil is tussen de acteur en de rol. Wat dit keer anders was, is dat het innerlijke conflict bij beide jongens behoorlijk diep zit, waardoor ik het niet kies vond om hun eigen ervaringen te gebruiken. In plaats daarvan hebben we veel onderzoek gedaan. We spraken met schooldokters over de wereld waarin kinderen nu leven en zijn langs geweest bij steungroepen voor lhbtq-jongeren. Vervolgens heb ik daar uitvoerig over gesproken met de twee acteurtjes, om uit te leggen wat er omging in hun personage, wat ik van ze verwachtte en hoe ze dat het beste konden spelen.”

Kore-eda denkt even na. “De kinderen in mijn film noemen kinderen die anders zijn dan zijzelf ‘aliens’. En omdat ze anders zijn, worden die kinderen vaak gepest. Dat gebeurt omdat de volwassenen dat ook doen. De moeder, die de beste bedoelingen heeft, zegt dat haar zoon zich meer zoals zijn overleden vader moet gedragen. De leraar zegt tegen de jongens dat ze zich als mannen moeten gedragen. Kinderen en volwassenen leven geen gescheiden levens, het gedrag van volwassenen beïnvloedt het gedrag van kinderen.”

Is homoseksualiteit onder jongeren nog een ondergeschoven onderwerp in Japan?

“Er wordt al veel meer over geschreven en homoseksualiteit is in films en series al veel gangbaarder dan een jaar of tien geleden. Maar deze leeftijdscategorie, waarop jongeren nog volop bezig zijn hun seksuele identiteit te ontdekken en ze vaak nog weinig begrijpen van hun gevoelens, is nog wel een ander verhaal.”

De film is opgedragen aan uw vriend Ryuichi Sakamoto, die niet lang nadat hij de muziek maakte overleed aan kanker. Hoe verliep de samenwerking?

“Bijna iedereen kent Ryuichi Sakamoto’s muziek voor films als Merry Christmas, Mr. Lawrence en The Last Emperor. Terecht, ik vind die melodieën ook prachtig. Maar zijn meer recente composities zijn sferischer en bestaan voor een groot deel uit omgevingsgeluiden en klanken uit de natuur. Het geluid van de wind en het water. Ik had het idee dat mijn film dat soort ‘muziek’ nodig had, en toen we bezig waren met de opnamen had ik die muziek de hele tijd in mijn hoofd. Toen ik hem scènes liet zien, zei hij dat de film al zo rijk aan geluid was en dat hij die geluiden vooral niet in de weg wilde zitten. Ik vind dat een prachtige filosofie, zo denk ik er ook over. Het resultaat is prachtig; ik ben hem zeer dankbaar.”

bron: www.parool.nl