Gay Vrienden Club

Filmfestivals gericht op homo’s, lesbiennes of transgenders zijn er genoeg, maar ze trekken een voornamelijk wit publiek. De combinatie ‘queer’, ‘migrant’ en ‘film’ is een stuk zeldzamer. Het International Queer & Migrant Film Festival springt al tien jaar in dat gat en viert zijn jubileum met een mooie selectie Nederlandse premières.

Sinds het aantreden van Trump bestaan er in de VS nog maar twee genders. In Groot-Brittannië dreigt het Hooggerechtshof de klok terug te draaien door de definitie van vrouw-zijn te laten afhangen van biologische kenmerken bij geboorte. En dan hebben we het nog niet over de verregaande anti-lgbtiq+-wetgeving in Hongarije en Georgië. Het zijn wereldwijd gure tijden voor mensen die afwijken van de heteronorm. “Er is dan ook meer dan ooit behoefte aan een festival als het onze”, constateert Chris Belloni, directeur van het International Queer & Migrant Film Festival, dat van 8 tot en met 11 mei zijn elfde editie beleeft in Lab111. “Maar er is ook strijdbaarheid.”

De zichtbaarheid van niet-westerse queers is nog steeds beperkt. Dat merkte Belloni toen hij in 2012 de film I Am Gay and Muslim maakte, over homo’s in Marokko. Hij had geen filmachtergrond, maar had politicologie en Europese Studies gestudeerd, werkte als fractiemedewerker van D66 in Den Haag en kwam tot zijn productie vanuit maatschappelijk engagement. Hij was dan ook enigszins overdonderd toen I Am Gay and Muslim uitgroeide tot een wereldwijde festivalhit. In drie jaar tijd werd de film vertoond op ruim 120 festivals.

In de Kirgizische hoofdstad Bishkek werd I Am Gay and Muslim verboden en de uitverkochte zaal door soldaten ontruimd. Dat deed Belloni nog eens extra realiseren hoe belangrijk het is dit soort films te maken en tonen. Niet veel later werd hij uitgenodigd voor het Queer & Minorities Film Festival in Wenen en merkte hij hoeveel meer impact zo’n vertoning kan hebben als het publiek niet alleen westers en wit is. “Zoiets wilde ik ook in Amsterdam”, vertelt hij. “Ik heb de Stichting art. 1 opgericht, vernoemd naar het eerste artikel van de grondwet dat discriminatie van iedere soort verbiedt. In 2015 vond de eerste editie van het International Queer & Migrant Film Festival plaats in De Balie.”

Het festival was vanaf de start vijfdaags, maar de invulling van het programma is gaandeweg breder geworden. De laatste pre-Covid editie in 2019 telde 55 internationale gasten. Er vonden workshops plaats voor aanstormend talent, die in de voorgaande jaren erg succesvol zijn gebleken. Zo nam Faraz Shariat in 2017 deel om drie jaar later met No Hard Feelings de Teddy Award te winnen, de prijs voor beste queer film die wordt uitgereikt tijdens het filmfestival van Berlijn. “Wij onderhouden langdurige relaties met onze gasten”, vertelt Belloni. “Popo Fan bijvoorbeeld draaide mee in de workshops van 2018 en heeft nu een speciaal programma met Chinese kortfilms samengesteld. Ook is hij lid van de jury.”

IQMF wordt vaak door andere festivals gevraagd speciale programma’s samen te stellen. Via Nederlandse ambassades bezorgt Belloni lokale lhbtiq-gemeenschappen in de Balkan, Pakistan en andere landen bescheiden stipendia om korte films en storytelling producties te maken, “maar dat is met de bezuinigingen van dit kabinet wel passé.”

Ook in eigen land blijft de vraag groeien naar films waar queer migranten zich in kunnen herkennen. Sinds de verhuizing van IQMF van De Balie naar Lab111 is het bezoekersaantal stevig gegroeid tot ergens tussen de 2200 en 2500. Dat aantal verwacht Belloni ook dit jaar weer. Vooral omdat de jubileumeditie een flink aantal Nederlandse premières telt. Zoals Come la notte, Ato noturno  en de openingsfilm Dreamers, over twee Afrikaanse vrouwen wier asielaanvraag wordt afgewezen omdat ze ‘niet gay genoeg’ zouden zijn.

No Hard Feelings

Om het tienjarige bestaan te vieren, is uit elk van de voorgaande edities één titel op herhaling. Belloni heeft zijn favoriet paraat. “No Hard Feelings van Faraz Shariat. Die film staat zo dichtbij de kern van het festival. Het gaat over een zoon van Iraanse migranten die niet echt gelukkig zijn in Duitsland maar alles doen om hun kinderen een betere toekomst te geven. In een sleutelscène probeert hij zijn moeder te vertellen dat hij gay is, maar zijn moeder is hem voor en gebruikt het Farsi woord voor homo. Daarmee laat ze zien dat ze hem accepteert zoals hij is.”

bron: www.filmkrant.nl