Gay Vrienden Club

Het tweede leven van de voorstelling LevensLONG komt eraan! In een eerder interview met Gaykrant sprak Kristof Rutsaert, de weduwnaar van Robert Long, over de voorstelling. In dat interview gaf Rutsaert aan dat hij graag wilde dat LevensLONG ook naar Duitsland zou gaan, omdat Robert Long daar ook vele nummers heeft uitgebracht. En dat gebeurde. Maar er zit nog meer aan te komen. Hoog tijd dus voor een gesprek met Martijn Mulders, die samen met Gerald Drent het theaterduo LUDIQUE! vormt. Zij brengen de voorstelling LevensLONG vanaf 10 januari opnieuw naar de Nederlandse theaters.

Wanneer ik Martijn spreek, zit hij in het winter-wonderland van Zuid-Duitsland. Bezig met de voorbereidingen voor een kerstvoorstelling. “We zitten helemaal in de sneeuw en de voorbereidingen voor deze shows lopen goed, dus het wordt mooi.” Maar dat is niet de reden waarvoor ik hem bel. Ik wil namelijk alles weten over de reprise van LevensLONG, die 10 januari gaat beginnen.

VOLLE ZALEN

De omgeving is natuurlijk mooi, in zo’n winterwonderland. Maar vertel mij eens hoe staat het met de kritieken, de lovende recensies, de uitverkochte zalen van LevensLONG?

“Ja die hadden we met LevensLONG absoluut en dat is te gek! We hebben vorig seizoen letterlijk alle voorstellingen – behalve enkele stoelen bij de allereerste tryout – uitverkocht. Daarom zijn we dan ook heel blij en vooral dankbaar dat de reprise er nu aankomt. We begrepen vorig voorjaar dat er nog wel een paar theaters waren, die de voorstelling graag wilden programmeren, dus toen besloten we om deze nog een keer aan te bieden. Hadden we in het ‘oorspronkelijke’ seizoen 22 voorstellingen, nu staan er bijna 40 voorstellingen gepland!”

Dan mag je inderdaad wel spreken van succes!

“Zeker, we staan met LevensLONG in bijna 40 theaters, verspreid over het hele land. Dus het is mooi om te merken dat, ondanks dat LevensLONG al een keer gespeeld heeft, er nog veel interesse in de voorstelling is. En er is ook veel pers die interesse tonen, maar we zijn natuurlijk blij met de aandacht van Gaykrant vanaf het eerste moment. Want ja, Robert Long en media als Gaykrant, dat is toch wel heel erg aan elkaar verbonden. Zonder sommige liedjes van Robert Long en zijn activisme waren we volgens mij qua LHBTIQ+ emancipatie heel ver achtergebleven. Wij zijn hierin in mijn optiek ook schatplichtig aan Robert, zowel persoonlijk als ook maatschappelijk gezien.”

VERBINTENIS

Is dat ook de reden voor de persoonlijke verbintenis die jullie blijkbaar hebben met Robert Long?

“Grotendeels wel ja, want kijk: Hij heeft 40 jaar geleden nummers geschreven die vandaag de dag nog actueel zijn. Die je nu in principe nog zou kunnen schrijven. Over algemene oprechte gevoelens, maar ook zijn politieke nummers. Wanneer die teksten in een kluis hadden gelegen en je had ze nu uitgebracht, dan hadden de mensen waarschijnlijk ook geloofd dat het nu geschreven was.”

Theaterduo LUDIQUE! Foto: Sushilla Kouwen

Als je dan kijkt naar de huidige situatie in de wereld en in Nederland, welk nummer schiet je dan meteen te binnen?

“Dan toch ‘Jij en ik’ uit 1979. Want dat geeft het gevoel van deze tijd goed weer, qua tekst:

Ik ben verdrietig …en boos,
ik voel me machteloos,
mijn idealen sterven één voor één

Ook al doe je je best,
het helpt geen ene pest.
Het wordt maar steeds beroerder
om ons heen

Dat gevoel hebben volgens mij heel veel mensen momenteel. Ik denk ook soms zoals in de tekst: als ik 50 word zonder dat er een oorlog (naar Nederland) komt, dan is dat een wonder. We zitten in een situatie waarin je haast niet meer verbaasd bent: ‘Oh escaleert het nog wat verder?’ of ‘Zitten we stiekem al in die derde Wereldoorlog en weten we het gewoon nog niet?’ Dus ‘Jij en ik’ is een nummer waarbij ik denk; dat is frappant genoeg zoals het nu, 45 jaar later, ook is.”

DOSIS POSITIVITEIT

En als ik jou dan vraag om daar een ander Robert Long nummer tegenover te zetten…? Want we begonnen zo positief en met één vraag zitten we al bij de Derde Wereldoorlog. Heb je daar ook een tegengif voor, uit Longs repertoire?

“Nou, Ik denk dat hetzelfde nummer meteen ook in zichzelf dit ‘tegengif’ is:

Want jij en ik, dat is waar,
we horen bij elkaar.
Oh god, dat hoop ik maar…
Jij en ik

Er dreigt zoveel gevaar,
maar we schuilen bij elkaar
Jouw wang tegen mijn haar…
Jij en ik

Dat is zo mooi, want dat is het uiteindelijk óók in deze tijd. Ik denk dat mensen altijd graag iemand aan hun zijde willen hebben en dat we daarin als regenbooggemeenschap in deze strijd ook al echt enkel grote stappen vooruitgezet hebben, omdat er steeds meer mogelijk is, snap je? Je hebt nu de keuze voor wie die ‘jij’ en wie die ‘ik’ is. Daar is steeds meer openheid voor gekomen, sinds Robert daar in 1972 voor het eerst openlijk over zong. Dat deed hij trouwens met het prachtige ‘Liefste, m’n liefste’.”

ACTIVISME

Robert Long, dat is toch de regenboog-protestzanger, een etiket dat we gerust wel op hem mogen plakken. Is dat activisme nog een inspiratie voor je eigen leven?

“Alleen het feit dat wij 16 jaar na zijn dood een hele voorstelling met zijn muziek maken, geeft wel aan dat wat hij destijds gezongen heeft, nog steeds relevant is. Kijk, we hebben enerzijds natuurlijk veel gewonnen. Over de afgelopen 40, 50 jaar zijn er heel veel goede stappen gezet voor de regenbooggemeenschap. Maar ik hoef jou ook niet uit te leggen dat er de afgelopen tien jaar ook weer veel stappen zijn teruggezet. We moeten er wel aan blijven werken. Zo zijn Roberts liedjes nog altijd relevant.

Maar hij was meer dat alleen protestzanger, ook schreef hij veel liedjes die over algemene gevoelens gaan. Hij heeft bijvoorbeeld prachtige nummers – die wij wel eens gekscherend de keukentafelgesprekken noemen – geschreven. Nummers die eigenlijk hele pure emoties zijn, die heeft hij op muziek gezet. Twee mensen die elkaar liefhebben. En wie dat dan zijn, is ondergeschikt aan de oprechte emotie. Nummers als ‘Huil maar’ of ‘Gek hè’. Dat is wat Robert Long ook heel erg was en wat zijn muziek nog altijd is. Een contradictie bijna; aan de ene kant tegen heilige huisjes schoppen, protest aantekenen tegen de maatschappij en tegen kerkelijke instanties en daar tegenover die intieme ‘keukentafelgesprekken’, die ware emoties. Dat is zijn kracht geweest.

Als wij in Duitsland moeten uitleggen met wie men hem kan vergelijken? Dan zeg ik vaker om de grootsheid van Robert te benadrukken: je mag hem bijna de Jacques Brel van Nederland noemen. Hij schreef zijn eigen muziek die een breed publiek kon raken doordat hij ook zo waanzinnig kon performen, zo werden die nummers ook doorleeft aan het publiek overgebracht. Dat is in ieder geval wel de reden waarom in onze voorstelling die beide kanten naar voren zijn gekomen.”

DUITSE CARRIÈRE

Maar dan toeren jullie nu dus in Duitsland en Oostenrijk, waar hij, voor zover ik dat begrepen heb, nooit een enorme carrière heeft opgebouwd, toch?

“Nou, hij heeft in Duitsland en Oostenrijk vooral op de radio en via de platenzaken best een grote carrière opgebouwd, eind jaren 80 tot en met de jaren 90 van de vorige eeuw. Er kwamen negen Duitstalige albums van hem uit. Zijn nummers werden overigens prachtig vertaald door niemand minder dan Michael Kunze, bekend van vele grote musicals als Elisabeth en Tanz der Vampire of liederen als ‘Du’ van Peter Maffay.

Robert was weliswaar niet zo bekend als in Nederland, maar had wel wat voeten aan de grond. Je merkt wel dat Robert Long daar ondertussen wat meer is weggeëbd dan in Nederland, maar wat mooi is; zodra de mensen het herkennen, wordt het ook weer groots opgepakt. In Nederland zijn wij eigenlijk over het algemeen heel goed in het vergeten van onze iconen en legendes.”

Hoe uit zich dat dan?

“Zodra deze iconen weer in het vizier van het publiek komen, zijn de Duitsers ook bereid om ze weer te eren. Dan hoor je weer vaker een nummer van ze. Terwijl het in Nederland, ja… Om muziek van vele van onze overleden sterren te horen, is bijna onmogelijk. Ik bedoel, luister naar de radiostations, ook daar wordt bijna niks gedraaid van Robert Long, of bijvoorbeeld Liesbeth List, Benny Nijman of Adèle Bloemendaal. Ik kan het hele lijstje afgaan, maar in Duitsland worden zulke iconen veel meer in ere gehouden.

Voor ons is dat weer een reden om LevensLONG opnieuw in de theaters te brengen, zo hoor je met de interesse rondom onze voorstelling gelukkig ook weer meer Robert Long op de radio. We hopen dat het zo ook de jongere generaties meer mag bereiken.”

NIEUWE LONG (M/ V/ X)

Maar als wij de oude sterren dan zo snel vergeten, zie jij in Nederland dan wel nieuwe Robert Longs (M/ V/ X) opstaan?

“Dat vind ik lastig om te zeggen, ik zou nu niet één, twee, drie een naam durven noemen. Ook omdat het ook een hele unieke combinatie is wat hij heeft gedaan; tegelijkertijd een protestzanger en chansonnier. Een singer-songwriter, die een heel groot publiek bereikt heeft. Natuurlijk: we leven in een hele andere tijd. Waarin alles veel vluchtiger is, ook met muziek. Je moet binnen 30 seconden je publiek gevangen hebben. Anders zappen ze door naar het volgende nummer. Maar wie nou de hedendaagse Robert Long is? Nee, daar durf ik geen uitspraak over te doen…”

Is daar dan wellicht voor jullie een rol weggelegd?

“Inderdaad, wij schrijven ook zelf teksten en muziek, weliswaar niet voor dit programma. Wij verwerken in deze muziek ook die eerlijke emoties. Daarnaast hebben we ook nummers geschreven die je wellicht als ‘protestliedjes’ kunt bestempelen.
Maar bovenal willen wij in al onze voorstellingen en muziek de boodschap meegeven: wie je ook bent, of wat je doet; uiteindelijk is de liefde voor elkaar, het openstellen van je hart, hetgeen wat het meeste je leven verrijkt. Wellicht dat het voor ons nog is weggelegd om zo nog verder in zijn voetsporen te treden. We zouden het een eer vinden!”

Nou ja, gelet op de huidige stand van zaken In de wereld zou ik bijna zeggen: aan de bak en schrijven!

“Ja, daar zijn we ook volop mee bezig. Maar ja, er komt eerst een hele tour aan, we gaan weer beginnen met LevensLONG op 10 januari in Baarn en we eindigen 10 maart in Mill en daartussen spelen we bijna 40 voorstellingen in twee maanden. Dus onze agenda is overvol tot maart. Maar dat schrijven gaat ook door, want we zijn bezig met het schrijven van een nieuwe versie van onze voorstelling From BERLIN with Love en daarin is veel meer ruimte, ook voor eigen muziek. Wij hopen natuurlijk van harte dat het publiek in onze muziek dezelfde warmte en herkenning mag ervaren als welke zij in de muziek en teksten van Robert Long hebben ervaren.”

DRUK, DRUK, DRUK

Jullie kijken aan tegen een tour van 40 voorstellingen en zijn daarnaast nog jullie voorstelling aan het schrijven. Maar zijn er nog andere projecten waarvan je denkt: Daar ben ik ook heel enthousiast over?

“Zeker! We geven ook vaak losse optredens, waaronder afgelopen maandag in Berlijn in het Theater des Westens. Dat was bij het ‘Künstler gegen AIDS-Gala’. Daar hebben we met alle kunstenaars die daar optraden bijna € 200.000,- voor HIV- en Aidsonderzoek weten op te halen. Dat doen we graag, zulke projecten. En we zijn onderdeel geworden van de Bar jeder Vernünft -familie. Dat is al 30 jaar lang DE beroemde Spiegeltent in Berlijn en vormt samen met Tipi am Kansleramt het hart van het cabaret en de moderne kleinkunst in Berlijn.

Daar gaan wij in mei onze nieuwe voorstelling presenteren die – als het goed is – het theaterseizoen daarna naar Nederland komt. Dat is een voorbeeld van een voorstelling waar ook onze eigen muziek in zit, het een ode aan de stad Berlijn en aan de liefde in het bijzonder. En waarin wij ook enkele van onze Nederlandse helden in het Duits presenteren. En komende zomer is de laatste editie van het Sonsbeek Theater Avenue, eigenlijk de Parade van Arnhem, waar wij 10 jaar bij betrokken zijn geweest. Daar zullen we waarschijnlijk ook met een grote knaller eruit gaan.”

FIRST THINGS FIRST

Martijn vervolgt: “Maar nu eerst het tweede leven van LevensLONG! Het is mooi om te zien dat de zalen daarin meegroeien. Bijvoorbeeld in Alkmaar stonden we in de kleine zaal gepland. Maar er was zoveel aanvraag dat we nu naar de grote zaal getransformeerd zijn. In o.a. Oss en in Den Helder gebeurt hetzelfde. Er zijn ook al een aantal theaters volledig uitverkocht, de voorstellingen in Baarn en Capelle a/d IJssel bijvoorbeeld. LUDIQUE! mag op deze manier organisch groeien, dat is heel fijn.”

Over gebrek aan belangstelling is er dus niks te klagen! Waar kunnen de mensen de weinige overgebleven kaarten voor het tweede leven van LevensLONG nog vandaan halen?

“Dat is eigenlijk heel makkelijk: www.robertlong.nl,